Mediacje szkolne i rówieśnicze

W roku szkolnym 2024/2025 wprowadzamy do szkoły mediacje szkolne i rówieśnicze.

W ramach działań szkolnego koła mediacji rówieśniczych, chcemy organizować warsztaty i szkolenia z zakresu mediacji oraz komunikacji dla uczniów, aby kształtować wśród młodzieży umiejętność rozwiązywania konfliktów i wskazywać mediacje jako sposób rozwiązania sporów, który stawia na dialog, zrozumienie i kompromis w każdej trudnej sytuacji konfliktowej.

Opiekunem grupy mediacyjnej jest p. Marta Deszczyńska

do współpracy zapraszamy szczególnie uczniów klas VI-VIII.

Czym są mediacje?

Mediacja to konstruktywny sposób rozwiązania konfliktu przy wsparciu bezstronnego mediatora. Celem mediacji jest wypracowanie ustaleń satysfakcjonujących strony, a nie rozstrzygnięcie, kto ma rację w sporze. Uczestnicy mediacji decydują o tym, jakie będą podnoszone kwestie, rezultat oraz konsekwencje ewentualnego złamania warunków zawartego porozumienia

Mediacja to zatem pewien rodzaj interwencji zapobiegającej eskalacji konfliktu, prowadzonej przez osobę bezstronną, neutralną i akceptowaną przez uczestników. Mediacja ma pomóc spierającym się stronom w osiągnięciu dobrowolnego, obustronnie korzystnego rozwiązania kwestii spornych.

Mediator to osoba bezstronna, posiadająca neutralny stosunek do przedmiotu sporu, zachowująca poufność, akceptowana przez obie strony (zasada zaufania). Jego zadaniem jest moderowanie dyskusji i pomoc stronom w osiągnięciu porozumienia.

Sesja mediacyjna może być prowadzona przez jednego mediatora lub dwóch doświadczonych mediatorów.

Ważne: Mediator nie podejmuje decyzji merytorycznych!

Mediację cechuje:

• dobrowolność uczestniczenia w mediacji – każda ze stron może nie wyrazić zgody na mediację oraz zrezygnować z udziału w niej w dowolnym momencie,
• poufność polegająca na tym, że wszyscy uczestnicy mediacji, w tym mediator, nie mogą ujawniać informacji, o jakich dowiedzieli się w procesie mediacji (mediatora nie można powołać na świadka w sprawie sądowej, jeśli obie strony nie wyrażą na to zgody),
• bezstronność mediatora, który nie faworyzuje żadnej ze stron, pomaga obu stronom w równym stopniu i poświęca im tyle samo czasu,
• neutralność mediatora nienarzucającego żadnych rozwiązań ani nie podejmującego w tej kwestii decyzji,
• akceptowanie przez strony potrzeby i zasad mediacji oraz osoby mediatora – uczestnicy mediacji mają prawo w dowolnym momencie zmienić mediatora.

Cele mediacji:

• Wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego strony konfliktu.
• Załagodzenie lub wygaszenie konfliktu istniejącego między stronami. Jest to stan możliwy do osiągnięcia w mediacji, bowiem osoby dotychczas pozostające w konflikcie są równouprawnionymi partnerami w rozmowie.
• Wspólne poszukiwanie rozwiązania sporu. Nikt nie może narzucać stronom sposobu jego rozwiązania, strony są odpowiedzialne za wynik mediacji.

Ważne: Celem mediacji nie jest ustalenie, kto ma rację w sporze!

Mediacje szkolne, mediacje rówieśnicze

Mediacja szkolna – to mediacja, w której stronami konfliktu mogą być: nauczyciel, dyrektor, pracownik niepedagogiczny szkoły, uczeń, rodzic. Konflikty rozwiązywane w mediacjach szkolnych dotyczą działalności statutowej szkoły bądź relacji między stronami. Funkcję mediatora pełni osoba dorosła, posiadająca kompetencje z zakresu prowadzenia mediacji.

Mediacja rówieśnicza – to mediacja, w której stronami konfliktu są uczniowie. Konflikty rozwiązywane w mediacjach rówieśniczych dotyczą relacji między stronami. Mediacje te prowadzone są przez dwóch uczniów do tego przygotowanych, cieszących się zaufaniem i sympatią rówieśników.

Mediacje rówieśnicze	Mediacje szkolne
dobrowolne i poufne poszukiwanie rozwiązania konfliktu między uczniami	dobrowolne i poufne poszukiwanie rozwiązania sporu pomiędzy stronami konfliktu
realizowane w obecności dwóch bezstronnych i neutralnych mediatorów – uczniów, przygotowanych do prowadzenia mediacji rówieśniczej	realizowane w obecności jednego lub dwóch bezstronnych i neutralnych mediatorów
przedmiotem mediacji są konflikty związane z relacjami między uczniami	przedmiotem mediacji są konflikty związane z relacjami międzyludzkimi i/lub działalnością statutową szkoły
stronami konfliktu są uczniowie	stronami konfliktu mogą być: nauczyciele, dyrektor, pozostali pracownicy szkoły, uczniowie, rodzice

Mediator rówieśniczy	Mediator szkolny
uczeń, który jest przeszkolony w zakresie mediacji	osoba dorosła – na przykład: pedagog, psycholog, nauczyciel, inny pracownik szkoły – przeszkolona w zakresie mediacji
uczeń, który cieszy się zaufaniem i autorytetem wśród uczniów	osoba, która cieszy się autorytetem i zaufaniem w środowisku szkolnym
przedmiotem mediacji są konflikty związane z relacjami między uczniami	wskazane jest, aby posiadał kompetencje edukatora mediacji

WAŻNE!
Do mediacji rówieśniczych nie kierujemy:

• konfliktów i sporów, w których doszło do popełnienia przestępstwa;
• konfliktów, w których doszło do przemocy fizycznej lub seksualnej;
• spraw, które miały związek z alkoholem lub narkotykami;
• sporów, w których jedną ze stron konfliktu jest dorosły pracownik szkoły;
• sytuacji konfliktowych wynikających z popełnienia czynu karalnego lub świadczących o demoralizacji.

Korzyści z wprowadzenia mediacji w szkole
Doraźne:

• rozwiązanie konkretnego konfliktu;
• możliwość zachowania poprawnych relacji mimo różnicy zdań.

Długofalowe:

• kształtowanie odpowiedzialności za własne postępowanie i podejmowane decyzje;
• wskazanie alternatywy dla tradycyjnie stosowanych w środowisku szkoły rozstrzygnięć z pozycji autorytetu arbitra lub siły i konfrontacji;
• transmisja pozytywnych wzorców zachowań w sytuacjach konfliktowych;
• kształtowanie kompetencji kluczowych: zdolności do współpracy, umiejętności kreatywnego myślenia,  samoregulacji, rozwiązywania sytuacji problemowych, w tym konfliktowych;
• profilaktyka zachowań problemowych dzieci i młodzieży;
• oddziaływanie wychowawcze w duchu sprawiedliwości naprawczej.

Warto zauważyć, że obecne kryteria oceny pracy nauczyciela i dyrektora szkoły obejmują m.in. kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw: obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela; umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów.

Dokumentacja mediacji
Mediator szkolny lub opiekun mediatorów rówieśniczych przechowuje dokumentację z przebiegu mediacji (tj. protokół i zgody na udział w mediacjach). Sposób przechowywania dokumentacji musi zapewnić:

• poufność mediacji,
• ochronę danych osobowych uczniów uczestniczących w mediacji.

Etapy postępowania mediacyjnego

1. Zgłoszenie konfliktu do mediacji (w sposób przyjęty w szkole, np. do skrzynki mediacyjnej) i wybór mediatora.
2. Etap przygotowanie do mediacji, ustalenie miejsca i terminu, zaproszenie stron (badanie czy sprawa nadaje się do mediacji).
3. Spotkanie wstępne – poinformowanie stron o zasadach, regułach i celu postępowania mediacyjnego oraz roli mediatora; poznanie perspektywy każdego uczestnika na konflikt; określenie punktów zbieżnych i spornych.
4. Sesja wspólna – prezentowanie stanowisk przez strony, poszukiwanie rozwiązań odpowiadających potrzebom i rzeczywistym interesom uczestników; generowanie opcji.
5. Spotkania na osobności, mediacje wahadłowe – niekiedy zachodzi potrzeba organizowania spotkań indywidualnych mediatora z każdą ze stron (w celu przełamania impasu; przekazania mediatorowi ważnej informacji, której strona nie chce ujawnić na forum). Postępowanie mediacyjne może być prowadzone w formie pośredniej, jeżeli strony wyrażą taką wolę (gdy chcą rozwiązać spór, ale nie są gotowe spotkać się przy wspólnym stole).
6. Wybór rozwiązania, które najbardziej odpowiada potrzebom i interesom uczestników, konkretyzowanie porozumienia według zasady MAKRO (Mierzalne, Akceptowalne przez strony, zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego, Konkretne, Realistyczne, Określające terminy).
7. Zawarcie porozumienia lub zakończenie mediacji bez zawarcia ugody, sporządzenie i podpisanie dokumentów (protokołu i ugody, jeżeli została zawarta).

źródło: Kuratorium Oświaty w Poznaniu